Astana İrəvana hərbi baxımdan hansı yardımları edə bilər? - Görünəni odur ki...
Tarix: 16-04-2024, 12:59 | Çap et
Tokayevin İrəvana səfəri Bakıya qarşı müəyyən nüanslara yadda qaldı. Qazaxıstan prezidenti öncə Azərbaycana gəlməklə və azad edilmiş əraziləri ziyarət etməklə Ermənistan səfərini balanslaşdırmışdı. Və hesab etmək olar ki, Qarabağın azad edilməsindən sonra türk dövlətinin Ermənistanla bu qədər yaxınlaşması o qədər də təhlükəli qarşılanmamalıdır, əksinə, Astana Tokayevin də dediyi kimi, Bakı-İrəvan danışıqlarında platforma rolunu oynaya, Ermənistanı regionda sülhə inandıra bilər.
Astana və İrəvanın “qardaşlaşması” da qarşılıqlı maraqlarından irəli gəlir:
- Rusiya ilə eyni ittifaqlarda yer alsa da, Mərkəzi Asiyada oyunçu olmağa çalışan Qazaxıstan Ermənistanı Cənubi Qafqazda iştirakının artırılması vasitələrindən biri kimi görür;
- Moskvadan uzaqlaşmağa çalışan Ermənistan da Qazaxıstanla Rusiya qarşısında təklənməmək üçün yaxınlaşmaq istəyir;
Məsələyə bu aspektdən baxmaq olardı, lakin gerçək hədəflər fonunda Qazaxıstan-Ermənistan xəttində hadisələrin Azərbaycan maraqlarına uyğun olmayan istiqamətdə inkişafı müşahidə edilir.
Tokayevin İrəvana gəlişində əsas hədəf Qərbin Orta dəhliz üzərində dəstəklədiyi Ermənistana məxsus “sülhün kəsişməsi” layihəsidir. İrəvanda verilən açıqlamalar Qazaxıstanın bu layihəyə maraq göstərdiyi, lakin prosesin hələ “tanışlıq mərhələsində” olduğu yönündə olsa da, Tokayev Bakıya gəlişindən dərhal sonra Astana İrəvanın layihəsinə siyasi dəstəyini elan etmişdi. Qazaxıstan prezidenti Bakını tərk edəndən (11-12 mart) sonra xarici işlər naziri Murat Nurtleu Ermənistana (18 mart) getdi və İrəvanda bəyan etdi ki, “sülhün kəsişməsi” layihəsi ölkələrimiz üçün son dərəcə vacibdir”. Tokayev də Ermənistana gəlməmişdən bir gün öncə erməni mediasına müsahibəsində “sülhün kəsişməsi” layihəsinə dəstək ifadə etdi, İrəvanda da bu layihəni alqışladıqlarını bildirdi.
Ermənistanın irəli sürdüyü “sülhün kəsişməsi” layihəsi Azərbaycanın maraqlarına ziddir.
Birincisi, bu layihədə Zəngəzur dəhlizi sıradan çıxır, yaxud Bakının istədiyi ən azı Naxçıvana maneəsiz keçidin “Azərbaycandan Azərbaycana prinsipi” üzərindən verilməsi də nəzərdə tutulmur;
İkincisi, bu, Ermənistana Avrasiyanın nəqliyyat şəbəkəsində üstünlük qazandırır: belə demək mümkünsə, Azərbaycan nəqliyyat şəbəkəsindəki üstünlüyündən Ermənistana pay verir, əvəzində heç qazanmır;
Üçüncüsü, “sülhün kəsişməsi” Bakı və Ankaranın türk dünyasını coğrafiya-nəqliyyat dəhlizləri üzərindən birləşdirmək planlarına da uyğun gəlmir;
Bu kontekstdə Qazaxıstanın bu layihəni dəstəkləməsi suallar yaradır. Hesab etmək olar ki, Astana Bakının maraqlarını nəzərə almadan yer aldığı Orta dəhlizin bu və ya digər formada reallaşmasına çalışır, hərçənd, Paşinyanın “sülhün kəsişməsi” layihəsi Orta dəhlizə alternativ kimi irəli sürülən “Orta dəhliz 2” adlandıra biləcəyimiz planının tərkib hissəsidir. Bu plan Qərbdə xüsusilə amerikalılar tərəfindən irəli sürülüb.
ABŞ Çindən başlayan, Mərkəzi Asiya, Azərbaycan və Türkiyədən keçərək, Avropaya çıxan Orta dəhlizi nəzarətə götürmək istəyir və Mərkəzi Asiyadan başlayaraq, Azərbaycan, Ermənistan və Türkiyədən keçməklə Avropaya çıxan layihəni təkif edir. Bununla:
- Əsas rəqib kimi gördüyü Çinin “bir kəmər bir yol” layihəsinin qarşısını alır;
- Avropadan Mərkəzi Asiyaya uzanan bu marşut üzərindən təsir imkanlarını Çin sərhədlərinə qədər genişləndirir;
- Ermənistanı plana daxil etməklə Zəngəzur dəhlizini sıradan çıxarır, bununla Rusiyanın iştirakını bloklayır;
Çin və Rusiyaya qarşı olan bu planda qazanan Ermənistan olur. Tokayevin İrəvana səfəri – Ermənistanla yaxınlaşmaq siyasəti bu plandan qaynaqlanır. Görünür, Qazaxıstan Rusiya ilə eyni ittifaqlarda yer alsa da, Çinlə sıx əməkdaşlıq qursa da, Qərblə - ABŞ-la da müəyyən oyunun içindədir. Hərçənd, bunu tamamilə Ermənistanın maraqlarına uyğun həyata keçirməsi qəbuledlməzdir, çünki rəsmi Astana bu layihədə ən azı Bakının Naxçıvana çıxış üçün “Azərbaycandan Azərbaycana prinsipini” dəstəkləyə bilər. İrəvanda verilən mesajlar isə bunun əksini göstərir. Tokayevin İrəvanda dediyi “Mən qədim sivilizasiyadan qaynaqlanan zəngin tarixə və mədəniyyətə malik erməni xalqının torpağına xüsusi hisslərlə baş çəkirəm” sözləri də mübahisələndirilə bilər.
Bütün bunların fonunda bir məqam yada düşür: bu ilin yanvar ayında Qazaxıstan və Ermənistan arasında müdafiə sahəsində əməkdaşlıq planı imzalanıb. Sual yaranır: Qazaxıstan Ermənistana silah göndərəcək, yoxsa hansısa silahların verilməsində tranzit rolunu oynayacaq, ümumiyyətlə Astana İrəvana hərbi baxımdan hansı yardımları edə bilər?
Bakıda Astana və İrəvanın “qardaşlaşması” və yarana biləcək risklər yaxından izlənilir.
Asif Nərimanlı dia-az.info
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Abşeron rayonunda şəhid ailələri və vətəndaşlarla görüşlər keçirilib - FOTO
Bu gün, 12:21 |
|
|
|
| • Rusiya şirkətinin erməni rəhbəri saxlanıldı
Bu gün, 12:17 |
|
|
|
| • Arabir güclənən şimal-qərb küləyi əsəcək - Belə deyirlər...
Bu gün, 12:15 |
|
|
|
| • Rusiya izi araşdırılır: - Fransadakı təxribatın arxasında aşpaz Kiril dayanır?
Bu gün, 12:14 |
|
|
|
| • İrəvana ikiqat cavab verilməlidir ki, sülhdən başqa sözü olmasın - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 12:12 |
|
|
|
| • Ağcabədidə son 1 ay ərzində narkotiklərlə əlaqəli 20 nəfər saxlanılıb
Bu gün, 12:10 |
|
|
|
| • "Bütün toylarda bu səslənəcək" - VİDEO
Bu gün, 11:40 |
|
|
|
| • Ermənistan-Azərbaycan genişmiqyaslı müharibəsi gözlənilmir - “Fitch Ratings”
Bu gün, 11:30 |
|
|
|
| • Əməkhaqları bu vaxt artırılacaq: İlk kateqoriya müəyyənləşib - Şərtlər açıqlandı
Bu gün, 11:27 |
|
|
|
| • Ağadadaş Ağayevin son durumu açıqlandı: - “Əgər səhhəti əl versə...”
Bu gün, 11:20 |
|
|
|
| • Türkiyədə fahişəliyə məcbur edilən azərbaycanlı qadınlar TUTULDU
Bu gün, 11:16 |
|
|
|
| • Tramp prezident seçilərsə… - ARAŞDIRMA
Bu gün, 11:08 |
|
|
|
| • Nexus ASEAN-nı gücləndirəcək - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 11:03 |
|
|
|
| • “İbrahim anlaşması”nın TƏHLÜKƏSİ - Cənubi Qafqazda vəziyyət GƏRGİNLƏŞƏCƏK
Bu gün, 11:00 |
|
|
|
| • "Belə çıxır ki, biz heyvanıq, əlacsızlıqdan yaşayırıq..." - GİLEY
Bu gün, 10:58 |
|
|
|
| • Seçiciləriniz sizi tanımır, yoldaş Qafarov!!! - Bu dəfə də mandat versələr... BU LAP AĞ OLACAQ...
Bu gün, 10:54 |
|
|
|
| • Ehtiram Hüseynov buzlu su ilə sağalır
Bu gün, 10:50 |
|
|
|
| • Təbrizin "Traktor" klubu Emrelini transfer etmək istəyir
Bu gün, 10:43 |
|
|
|
| • Rəşad Nəbiyevin uğursuz taksi islahatı... - yuxarıları aldatmaq cəhdi, yoxsa səriştəsiz fəaliyyət…
Bu gün, 10:39 |
|
|
|
| • "Binamızda bir deputat yaşayır, öz pulumuza liftimizi növbədənkənar dəyişdiriblər" - Şeyx Əbdül
Bu gün, 10:30 |
|
|
|
| • Təxribat üçün niyə yenə Tovuz seçildi? - Ermənistanın şok planı üzə çıxdı
Bu gün, 10:27 |
|
|
|
| • Mirzoyan Türkiyədə “3+3” formatında keçiriləcək görüşə gedəcək?
Bu gün, 10:26 |
|
|
|
| • Arazdəyən kəndi ilə bağlı xəbər Ermənistanı ÇALXALADI
Bu gün, 10:19 |
|
|
|
| • “25 min avro Qənimətə çatacaq, 10 min manat isə...” – Tofiq Yaqublunun işi
Bu gün, 10:17 |
|
|
|
| • Vaşinqton təmsilçiləri “davamlı və ləyaqətli sülh” ifadəsi ilə nəyi demək istəyirlər? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 10:16 |
|
|
|
| • İrəvanda Nizaminin gizlədilən türkcə əsərləri var... - Alimdən şok iddia
Bu gün, 10:14 |
|
|
|
| • "Payızda yeni müharibə başlayır, Ermənistan Zəngəzuru itirir" - Ərdoğana yaxın qəzetin rəhbərindən ŞOK yazı
Bu gün, 10:11 |
|
|
|
| • Zəfər Qurbanovu DURDURAN OLACAQMI? - ADAU adlı BAZAR...
Bu gün, 10:08 |
|
|
|
| • “Azərsun” şirkətinə məxsus “Saville” makaronlarının içindən diri siçan balaları çıxdı - İYRƏNCLİK
Bu gün, 10:00 |
|
|
|
| • “Əhali məhsulun bahalaşmasını payızda hiss edəcək” - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 09:52 |
|
|
|
| • Müdafiə Nazirliyi ÜSTÜÖRTÜLÜ DANIŞMADI... NET DEDİ... - SAVAŞ QAPIDADIR!
Bu gün, 09:48 |
|
|
|
| • Cinayət törətməkdə şübhəli bilinən 48 nəfər saxlanılıb
Bu gün, 09:44 |
|
|
|
| • “YERİMƏ NARKOTİK İSTİFADƏÇİSİNİ GÖTÜRÜBLƏR” – Bərdə sakini işdən şərlənərək çıxarıldığını deyir
Bu gün, 09:41 |
|
|
|
| • "Kupça satan" kimi tanınır, həbsdə olduğu deyilir... - Adil Əliyevin MENYUSUNA...
Bu gün, 09:38 |
|
|
|
| • Ölkədaxili, regional və qlobal şərtlər dəyişir, amma... - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 09:36 |
|
|
|
| • Füzulidə uçuşların başlaması Azərbaycanın mülki aviasiyasının inkişafında yeni dövrü əks etdirir - AZAL
Bu gün, 09:30 |
|
|
|
| • Ucarda meşəlik ərazidə çətənə kolları yetişdirən şəxs saxlanılıb
Bu gün, 09:28 |
|
|
|
| • Dövlət qurumlarının “Pilot-16”-ya gücü çatmır? - Tikinti şirkəti şəhərin mərkəzini xarabalığa çevirib
Bu gün, 09:27 |
|
|
|
| • 3 uşaq anası FƏRYAD EDİR... - "Nə gəlib yoxlayırlar..."
Bu gün, 09:22 |
|
|
|
| • Avropa Azərbaycanla milyardlıq layihələrin izində - ARAŞDIRMA
Bu gün, 09:15 |
|
|
|
| • SEPAH-ın Ermənistanda güclü maraqlarının olması bir faktdır - NƏ ETMƏLİ?
Bu gün, 09:14 |
|
|
|
| • Göyçayın başçısı nə dərd dinləyir, nə də ki... - Hansı günə orda oturub?
Bu gün, 09:12 |
|
|
|
| • “Bizim yüksəlişimizin Trampla əlaqəsi yoxdur” - Ziya Məmmədovun qardaşından İLGİNC AÇIQLAMALAR
Bu gün, 09:06 |
|
|
|
| • Çox pul qazansınlar deyə... QİYMƏTİ QALDIRIRLAR! - BU FAKTDIR!
Bu gün, 09:05 |
|
|
|
| • Ağcabədi sakini ACINACAQLI DURUMDA... - "4-cü uşağa necə baxacağıq bilmirəm..."
Bu gün, 09:03 |
|
|
|
| • ƏDV ödənişi ilə bağlı açılan saxta saytlar vətəndaşın cibini "deşir" - "Pulsuz pendir siçan tələsində olur"...
Bu gün, 09:00 |
|
|
|
| • Bu məmurlar İSTEFA VERƏCƏK - Onların sırasında baş nazirin müavini də var...
Bu gün, 08:59 |
|
|
|
| • İrəvanı “dizə gətirmək” üçün... - ”Azərbaycan şərtləri sərtləşdirməlidir”
Bu gün, 08:58 |
|
|
|
| • Paşinyan Bakıya “səfəri”ndən şou düzəldir - Vasadze
Bu gün, 08:56 |
|
|
|
| • Polad Bülbüloğlunu KİM ƏVƏZ EDƏCƏK? - Təyinat seçkidən sonrayadır...
Bu gün, 08:55 |
|
|
|
|
