“Rusiya və İran burunlarının ucundan qaz kəmərinin keçməsinə biganə qalmayacaq” - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Tarix: 22-04-2024, 19:02 | Çap et
Aprelin 24-25-də Parisdə Türkmən Enerji İnvestisiya Forumu (TEIF 2024) keçiriləcək. Bu tədbir Türkmənistanın enerji sektoruna xarici investisiyaların cəlb edilməsi məqsədi ilə keçirilir. Aşqabad xarici investorlara quruda ən böyük qaz yatağı olan “Qalkınış”ın işlənməsini təklif edir. Son bir il ərzində Türkmənistan hakimiyyəti türkmən qazının Azərbaycan və Türkiyə vasitəsilə Avropa bazarlarına çıxması ideyasını israrla təbliğ edir.
Türkmənistanın Xəzərin dibi ilə Transxəzər qaz kəməri çəkmək ideyası 2007-ci ildən müzakirə olunur. Onun vasitəsilə Türkmənistan qazı Azərbaycan ərazisindən keçməklə Avropa İttifaqı ölkələrinə gedə bilərdi. Müxtəlif hesablamalara görə, layihə 2-5 milyard dollara başa gələcək. Lakin indiyədək bu layihəyə ciddi maraq olmayıb. Hələ 2023-cü ilin iyulunda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev bildirmişdi ki, layihənin kim tərəfindən maliyyələşdiriləcəyi məlum olana qədər həyata keçirilməsi qeyri-real görünəcək.
“Siz çox yaxşı bilirsiniz ki, Avropa bankları indi mədən yanacaq layihələrini maliyyələşdirməyi dayandırıb. Ona görə də bunun üçün xeyli vəsait cəlb etmək çətin olacaq”, - deyə Azərbaycan lideri vurğulamışdı.
Bununla belə, Türkmənistan hakimiyyəti ümidini itirmir. Martın əvvəlində eks-prezident Qurbanqulu Berdıməhəmmədov Antalya Diplomatik Forumunda iştirak etmək üçün Türkiyəyə səfər edib və bu səfər zamanı Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla türkmən qazının Türkiyəyə mümkün tədarükü perspektivlərini müzakirə edib. Görüşün yekununda tərəflər təbii qaz sahəsində əməkdaşlığın inkişafına dair Protokol və neft və təbii qaz sahələrində əməkdaşlığa dair Niyyət Bəyannaməsi imzalayıblar.
Sənədləri imzaladıqdan sonra Berdıməhəmmədov bildirib ki, Türkmənistandan qaz Türkiyə və Avropaya iki yolla - ya Xəzər dənizi və Azərbaycan, ya da İranın boru kəməri infrastrukturu vasitəsilə gedə bilər.
Bundan əlavə, Türkmənistanın xarici işlər naziri Rəşid Meredov Avropaya bir neçə səfər edib və orada bu məsələni müzakirə edib.
Mövzu ilə bağlı AYNA-ya danışan “Caspian Barrel” Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri İlham Şaban deyib ki, Türkmənistan təbii qaz ehtiyatlarına görə dünyada dördüncü yeri tutsa da, bu ölkə beynəlxalq bazarlardan uzaqda yerləşir və buna görəd də problemlər yaranır: “Əminəm ki, yaxın 50 ildə Türkmənistan Çin istisna olmaqla, beynəlxalq bazarlara çıxış tapa bilməyəcək. 2023-cü ilin noyabrında türkmən qazının İraqa nəqli ilə bağlı intensiv danışıqlar gedirdi. İki sənəd imzalansa da, onları kommersiya əməliyyatına çevirmək mümkün olmayıb”.
“Ötən il Azərbaycan Türkmənistandan 1,5 milyard kubmetr qaz alıb, lakin bu, məhdud həcmdir. Türkmənistan qazı İran vasitəsilə Azərbaycana nəql olunur. İranın qaz nəqli infrastrukturu isə Azərbaycana 2 milyard kubmetrdən çox olmayan qaz nəql etməyə imkan verir. Bu vəziyyətin yaxın gələcəkdə dəyişəcəyini gözləmək real deyil”, - deyə ekspert bildirib.
Onun sözlərinə görə, Türkmənistan qazının Azərbaycan vasitəsilə Avropaya böyük həcmdə nəqlindən danışılarsa, onda Xəzər dənizinin dibi ilə qaz kəmərinin çəkilməsi mümkündür: “Söhbət 10 milyard kubmetr qaz nəqlindən gedir. Ancaq indiki şəraitdə və ortamüddətli perspektivdə bu, böyük riskdir. Bir il yarım əvvəl biz Baltik dənizində Rusiyadan Almaniyaya gedən boru kəmərlərində müəmmalı partlayışın şahidi olduq. İndi təsəvvür edin ki, Xəzərin dibi ilə qaz kəməri çəkilib və o, eyni risklə üzləşib. Rusiyanın şimalında və İranın cənubunda yerləşdiyi üçün bu risk yüksəkdir. Hər iki ölkə Qərbin sanksiyalarına məruz qalır və hər iki ölkə də təbii qaz hasil edir. Düşünmürəm ki, Rusiya və İran türkmən qazının elə burunlarının ucunda Avropaya necə nəql edilməsinə sakitcə baxacaqlar”.
“Azərbaycan öz boru kəmərlərini yaradanda Rusiya və İranın bu cür təzyiqlərindən yayına bildi. Sırf nəzəri cəhətdən Transxəzər qaz kəmərinin tikintisi bir neçə il çəkəcək və bu vaxta qədər Türkmənistan daimi qaz alıcıları tapmalı və onlarla uzunmüddətli müqavilələr imzalamalıdır. Amma fakt budur ki, 2040-cı ildən sonra Avropa enerji istehlakını kəskin şəkildə azaldacaq, çünki Avropa Yaşıl Sövdələşməsinə (European Green Deal) əsasən, Avropa İttifaqı ölkələri 2050-ci ilə qədər karbon neytral olmalıdır, yəni Avropa iqtisadiyyatı yaşıl enerjiyə keçəcək. Türkmənistanın böyük təbii qaz ehtiyatlarına malik olmasına baxmayaraq, vaxt itirib. Şəxsən mən inanmıram ki, yaxın illərdə Türkmənistan böyük həcmdə qazını Çindən başqa hansısa ölkəyə ixrac edə bilsin. Türkmənistan vaxt itirdi və imkanlarını əldən verdi”, - deyə Şaban fikrini yekunlaşdırıb.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Sabirabad rayon təhsil sektoruna yeni müdir təyin olunub
Bu gün, 20:11 |
|
|
|
| • İrəvanın fiaskoya uğrayan iddiası - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 19:02 |
|
|
|
| • Toya hazırlaşanlar narazıdır, şadlıq saraylarında qiymətlər od tutub yanır: - SƏBƏB NƏDİR?
Bu gün, 19:00 |
|
|
|
| • Portaldan yayınmış tenderlərin qalibləri məlum oldu - SİYAHI
Bu gün, 18:56 |
|
|
|
| • Evinə qaz və işıq çəkmək istəyənlərin nəzərinə: - Tarif Şurasından QƏRAR
Bu gün, 18:01 |
|
|
|
| • Ermənistan və İran arasında saziş imzalandı
Bu gün, 17:54 |
|
|
|
| • "Naxçıvanbank"ın xalis əməliyyat mənfəəti - 6 DƏFƏ AZALIB
Bu gün, 17:51 |
|
|
|
| • Aqil Əliyevin oğlu Tibb Universitetinin professorunu məhkəməyə verdi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 17:48 |
|
|
|
| • "Dalğa - 2024" birgə taktiki təliminin yekun nəticələri təhlil edilib
Bu gün, 17:45 |
|
|
|
| • Bakı həbsxanasında ÖLÜM
Bu gün, 17:44 |
|
|
|
| • Həmin həkim şəhid anasından üzr istədi - VİDEO
Bu gün, 17:43 |
|
|
|
| • Kiyevin ardınca Moskva da Bakının yolunu getdi: - yalnız bir FƏRQ var...
Bu gün, 17:36 |
|
|
|
| • Bakcell Fəvvarələr Meydanında yeni innovativ mağazasını təqdim edib - FOTO
Bu gün, 17:30 |
|
|
|
| • Nəcməddin Sadıkov həbs edilir? - AÇIQLAMA
Bu gün, 17:23 |
|
|
|
| • Lerikdə 1.2 milyonu 3 küçəni asfaltlamaqla silmək istəyirlər? - İTTİHAM VAR...
Bu gün, 17:21 |
|
|
|
| • "Türkiyə İsraillə bütün ticarət əlaqələrini kəsib" - "Bloomberg"
Bu gün, 17:19 |
|
|
|
| • Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sərhədlə bağlı yeni razılaşma olacaq - Ermənistan KİV
Bu gün, 17:13 |
|
|
|
| • Rusiyanın hədəfindəki üç keçmiş sovet ölkəsi – "Bir həftəyə ələ keçirəcək"
Bu gün, 17:11 |
|
|
|
| • Dövlət qurumu boya məhsulları aldı - TENDER NƏTİCƏSİ
Bu gün, 17:05 |
|
|
|
| • "Niyə məhz Ağdamı seçmişəm?" - Elxan Şahinoğlu seçkilərdə iştirak niyyətini açıqladı
Bu gün, 17:02 |
|
|
|
| • Erməni kilsəsi ilə "Qarabağ klanı" Paşinyana qarşı birləşir: - Kremlin məkrli planı
Bu gün, 16:55 |
|
|
|
| • Azərbaycanlı reperin konserti ləğv olundu - zorlamaya haqq verdiyi üçün
Bu gün, 16:53 |
|
|
|
| • Ruslan Dilanovun bəraəti ləğv edildi - Dövlət ittihamçısı protestini belə əsaslandırıb ki...
Bu gün, 16:49 |
|
|
|
| • "Zəngəzur dəhlizinin açılmasını "istəməyən" ölkələr... indi ona "nəzarət" etmək üçün vurnuxurlar"
Bu gün, 16:45 |
|
|
|
| • “Makronun sözlərindən hamı diksinir, onu ciddi qəbul edən yoxdur” - deputat
Bu gün, 16:42 |
|
|
|
| • Kəlbəcərdə yol qəzasında bir hərbçi həlak olub, bir neçəsi xəsarət alıb
Bu gün, 16:35 |
|
|
|
| • Bu Təşkilatı yaşatmağa razıyıq, lakin... - Ekspert danışır...
Bu gün, 16:31 |
|
|
|
| • Rektorların xaricdəki milyonluq əmlakları: Tələbələri qəsdən kəsir, zülm edirlər - ŞOK İTTİHAMLAR
Bu gün, 16:26 |
|
|
|
| • "Göbəyini açır, baldırını göstərir" - Akif İslamzadədən ÜSYAN
Bu gün, 16:19 |
|
|
|
| • Adil Əliyevə ağır itki
Bu gün, 16:16 |
|
|
|
| • Demokratiyadan dən vuran Fransanın müstəmləkəçilik mövqeyi - ZİBİLƏ DÜŞMÜŞÜK...
Bu gün, 16:08 |
|
|
|
| • “Kapital Bank”ın işçiləri ayda 3 min manat maaş alır – Orta aylıq əmək haqqından 3 dəfə çoxdur
Bu gün, 16:05 |
|
|
|
| • "Duş qəbul etmək istədiyi zaman əsgərlər tərəfindən iyrənc hərəkətlərə məruz qalır..." - Rusiyada yaşayan ATANIN HARAYI...
Bu gün, 16:02 |
|
|
|
| • "Bəzi beynəlxalq qurumlar Azərbaycana təzyiqləri artırır" - Ekspert
Bu gün, 16:00 |
|
|
|
| • Ermənilər küçələrə “İrəvan” yazdılar - FOTO
Bu gün, 15:51 |
|
|
|
| • Arxiyepiskop Robert Koçaryanla niyə görüşüb? - İrəvanda çevriliş hazırlanır
Bu gün, 15:49 |
|
|
|
| • Ermənilərdən şok etiraf: - Azərbaycana “sanksiya”...
Bu gün, 15:46 |
|
|
|
| • “Aztelekom”un sabiq sədr müşaviri “Pepsi Azerbaijan”a təyinat aldı - FOTO
Bu gün, 15:45 |
|
|
|
| • "Yaşam" klinikasında yoxlama: - lisenziyadan kənar tibbi fəaliyyət aşkarlandı
Bu gün, 15:43 |
|
|
|
| • Dövlət qurumundan “Baku Holiday” şirkətinə 636 minlik - SİFARİŞ
Bu gün, 15:38 |
|
|
|
| • Ermənistan baş prokurorluğu Paşinyanın məsuliyyətə cəlb olunması ilə bağlı müraciəti MTX-ya göndərib
Bu gün, 15:34 |
|
|
|
| • Azərbaycanlı “qanuni oğrular” öz əcəli ilə ölmürlər - Albert Rıjiyin qətlinin SƏBƏBLƏRİ
Bu gün, 15:32 |
|
|
|
| • Azərbaycan qazı Ermənistanı xilas edəcək - AKTUAL
Bu gün, 15:30 |
|
|
|
| • Milli Məclisin yeni heyətində ONLAR OLMAYA BİLƏR... - İDDİA
Bu gün, 15:28 |
|
|
|
| • Hərbi qulluqçularımız “Anatolian Phoenix - 2024” beynəlxalq təlimində iştirak edəcək
Bu gün, 15:24 |
|
|
|
| • "5 milyon "məşğul insan" olduğu göstərilir, amma əmək müqavilələrinin sayı 1 milyon 800 mindir"
Bu gün, 15:12 |
|
|
|
| • Azərbaycanda “toy bazarı” bağlandı: - Artıq cütlüklər belə evlənirlər
Bu gün, 15:08 |
|
|
|
| • Hər ay Rusiya Federasiyası üçün vəziyyət daha da pisləşəcək - Rusiya dalanı: 800 günlük təcavüzün nəticələri
Bu gün, 15:03 |
|
|
|
| • Vilayət Eyvazov generalı özünə müşavir təyin etdi - FOTO
Bu gün, 15:02 |
|
|
|
| • Paytaxtın abad məhəllələrində mini futbol yarışları başa çatıb - FOTO
Bu gün, 14:53 |
|
|
|
|
