Moskvada Avrasiya İqtisadi İttifaqının (Aİİ) yubiley sammiti baş tutub. İclasa ölkəsi iqtisadi inteqrasiyanın əsas benefisiarlarından biri olan Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan sədrlik edib.
Müttəfiqlər 10 illik birgə işin nəticələrini yekunlaşdırıb, həmçinin Aİİ-nin 2025-ci ilə qədər inkişaf strategiyasının həyata keçirilməsini müzakirə ediblər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Ümumən tədbirdə 7 dövlətin lideri iştirak edib. Avrasiya assosiasiyasının birbaşa iştirakçılarını (Ermənistan, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Rusiya) Kuba və Özbəkistan prezidentləri Migel Diaz-Kanel Bermudes və Şavkat Mirziyoyev müşayiət ediblər. Onların ölkələri Aİİ-də müşahidəçidir.
Rusiya prezidenti Vladimir Putin iclasa “İqtisadi göstəricilər öz sözünü deyir”,- sözləri ilə başlayıb:
“10 il ərzində Avrasiya İttifaqı ölkələrinin ümumi ÜDM-i mövcud hesablamalara görə 1,6 trilyon dollardan 2,5 trilyon dollara yüksəlib”.
Eyni zamanda, o, bu il də müsbət makroiqtisadi dinamikanın davam etdiyini vurğulayıb.
Bununla belə, günün əsas intriqası Paşinyanın bir gün əvvəl rəsmi olaraq beşinci dəfə Rusiyaya rəhbərlik edən Putinlə görüşü olub. Ermənistan lideri həmin gün böyük mətbuat konfransı keçirdiyi üçün Rusiya prezidentinin andiçmə mərasimini buraxıb. Xüsusilə də jurnalistlərlə danışan Paşinyan Rusiyaya qarşı bir sıra şikayətlərini dilə gətirib.
Məsələn, o, Rusiya televiziya kanallarının respublika ilə bağlı redaksiya siyasətinə yenidən baxmasalar, Ermənistanda yayımını qadağan edəcəyi ilə hədələyib. “İmzalanmış sazişlərə əsasən, Rusiya kanallarından Ermənistana və onun maraqlarına hörmət etməyi xahiş edirik. Ölkələrimiz arasındakı dostluq münasibətlərinə əsaslanaraq, biz dəfələrlə xahiş etməyə, sonra bir neçə dəfə tələb etməyə hazırıq. Əgər yeddinci dəfədən sonra bizim tələbimizə məhəl qoyulmasa, o zaman bütün bu kanallar bağlanmalı və onların Ermənistanda yayımı dayandırılmalıdır”, - deyə hökumət başçısı vurğulayıb.
Bundan əlavə, Paşinyan Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya başçılarının Qarabağ uğrunda ikinci müharibəyə son qoyan 9 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatını etibarsız adlandırıb. O, bunu sənədin Bakı ilə Naxçıvan arasında (“Zəngəzur dəhlizi” adlanan) nəqliyyat kommunikasiyalarına nəzarətin Rusiya sərhədçiləri tərəfindən həyata keçirilməli olduğunu qeyd edən doqquzuncu bəndinin müzakirəsi kontekstində xatırladıb.
Moskva bildirib ki, Putinlə Paşinyan arasında danışıqların əsas mövzusu Cənubi Qafqazda sülh, sabitlik və təhlükəsizlik məsələləri ilə bağlıdır. Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskovun dediyi kimi, bu danışıqlar hər iki tərəfə lazım idi.
Xatırladaq ki, aprelin 22-də Vladimir Putin Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevlə görüşüb. Bundan əvvəl Rusiya sülhməramlılarının Qarabağdan çıxarılmasına başlanılmışdı. Sonra Əliyev bildirib ki, Bakı və Moskvanın regional təhlükəsizlik məsələlərini necə həll etməsi xoşuma gəlir. “Ölkələrimizin qarşılıqlı fəaliyyətindən çox şey asılıdır”, - deyə Azərbaycan lideri vurğulayıb.
Erməni politoloq Arşaluys Mqdesyan hesab edir ki, indi Moskva ilə İrəvan arasında siyasi münasibətlər SSRİ-nin dağılmasından bəri ən aşağı həddə çatıb. “Ermənistan hakimiyyəti hesab edir ki, onların rusiyalı həmkarları hərbi-siyasi sahədə müttəfiqlik öhdəliklərini yerinə yetirmirlər və bütün anti-Rusiya günahlarında ittihamlarla cavab verirlər. Mahiyyət etibarı ilə Moskvanın mövqeyi İrəvana Qərbin inkişaf kursunu əsaslandırmaq imkanı verir və İrəvanın davranışından Moskva Cənubi Qafqazdakı hərəkətlərinə haqq qazandırmaq üçün istifadə edir. Geosiyasi vəziyyət dəyişməyincə tərəflərin bu yoldan dönə bilməyəcəyi ehtimalı azdır”, - deyə ekspert hesab edir.
MDBMİ-nin Beynəlxalq Tədqiqatlar İnstitutunun aparıcı elmi işçisi Nikolay Silayev isə əksini deyir. O, hesab edir ki, Ermənistan hakimiyyəti Aİİ-dən hansı iqtisadi faydaları itirə biləcəyini başa düşməklə yanaşı, Rusiya ilə münasibətlərini pisləşdirməyə şüurlu şəkildə çalışır.
Öz növbəsində, Moskva İrəvanla müttəfiqliyini qoruyub saxlamağa çalışır. “Ermənistan hakimiyyətinin siyasəti izahata meydan oxuyur. Aydındır ki, İrəvan Moskvanın Azərbaycanın Qarabağdakı hərəkətlərinə və onun Ermənistanın bilavasitə ərazisinə güclü təsirinə reaksiyasından məyusdur. Lakin təhlükəsizlik sahəsində əlavə tərəfdaşlar axtarmaq bir şeydir, eyni zamanda Moskva ilə münasibətləri korlamaq başqa şeydir”, - deyə Silayev NG-yə bildirib.
Strateji Tədqiqatlar və Təşəbbüslər üzrə Analitik Mərkəzin (STTAM) rəhbəri Ayk Xalatyan da hesab edir ki, Ermənistan hakimiyyəti Rusiya ilə müttəfiqlik münasibətlərinə yenidən baxılması kursu götürüb. “Paşinyan hökumətinin nöqteyi-nəzərindən Rusiya ilə müttəfiqlik özünü doğrultmadı. Onlar bir tərəfdən Türkiyə və Azərbaycanla nəyin bahasına olursa-olsun sülh kursunu, digər tərəfdən Qərblə yaxınlaşma kursunu müəyyənləşdirdilər.
Eyni zamanda, Paşinyan ehtiyat edir ki, Rusiya ilə münasibətlərin kəskin pozulması, xüsusən də Aİİ-dən çıxması daxili siyasi problemlərlə dolu olan ölkə üçün ciddi sosial-iqtisadi problemlərə gətirib çıxara bilər. Buna görə də o, boşluğu daha idarəolunan etmək və hakimiyyəti üçün mümkün riskləri minimuma endirmək niyyətindədir”, - Xalatyan əlavə edib.
