Mayın 26-da İrəvanda keçirilən mitinqdə “Vətən naminə Tavuş” müxalifət hərəkatının lideri, arxiyepiskop Baqrat Qalstanyanın Ermənistanın Baş nazirliyinə namizədliyi irəli sürülüb. Bu münasibətlə çıxış edən Qalstanyanın özü belə bir vəzifə tutmağa çalışmadığını, lakin “mübarizənin buna gətirib çıxardığını” deyib.
“Mən heç vaxt məsuliyyətdən yayınmağa çalışmamışam. Namizədliyimlə bağlı geniş dairələrin gözləntilərini nəzərə alaraq, mən bütün ermənilərin katolikosu ilə müzakirə etdim və qərara gəldik ki, kilsəyə xidmətimi və Baş nazirliyimi birləşdirə bilmərəm”, - Qalstanyan bildirib. Bu səbəbdən o, katolikosdan onun 30 illik dini xidmətini dondurmağı xahiş edib.
“Bu mənim şəxsi qərarımdır. Mən bu qurbanı müqəddəs vətən mehrabına qoymağa hazıram. Mənim xidmətim istənilən vəzifədən yüksəkdir, lakin bu, qurbandır, onsuz həyatımızda heç nə dəyişə bilməz”, - Qalstanyan qeyd edib.
Bundan əvvəl Qalstanyan Baş nazirliyə namizəd kimi özünü ciddi qəbul edərək, katolikosun xeyir-duasını aldıqdan sonra qərara gələcəyini bildirmişdi. Və çox güman ki, o, bu xeyir-duanı daha əvvəl alıb, çünki katolikos “Vətən naminə Tavuş” hərəkatını əvvəldən kifayət qədər fəal dəstəkləyir.
Mitinqdə Qalstanyan hazırkı hökümətin hakimiyyətdən uzaqlaşdırılması üçün fəaliyyət proqramı da səsləndirib. O, üç əsas məqamdan ibarətdir: 1) partiya və ya qrup maraqlarından üstün olmaq, ədalətə əsaslanan ictimai birliyi təşviq etmək; 2) mövcud vəziyyətin “dondurulması” ilə “anti”siz xarici siyasət. Baş nazirliyə namizəd Azərbaycanla real danışıqlara başlamalıdır, bu danışıqlar Bakıdan güc tətbiqi təhlükəsi olmadığı halda baş tutmalıdır. O, həmçinin Azərbaycan qüvvələrinin “Ermənistan ərazisi”ndən çıxarılmasını təmin etməli, delimitasiya prosesinə zaminlərin cəlb olunmaqla aydın xəritələr əsasında sülh müqaviləsi bağlandıqdan sonra başlanmalıdır; 3) gələcəkdə seçkilərdə şəxsi iştirak iddiası olmadan növbədənkənar prezident və parlament seçkiləri keçirmək.
Beləliklə, müxalifət Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın impiçmenti üzrə nəticəsiz cəhdlərdən sonra onun yerinə öz namizədini irəli sürüb. Baxmayaraq ki, əvvəllər onlar vətəndaş itaətsizliyi aksiyalarının geniş vüsət alacağını gözləyirdilər ki, bu da onların planına görə Paşinyanı istefaya məcbur etməli idi.
Paralel olaraq parlamentdəki müxalifət qüvvələri Paşinyanın impiçmenti prosesini başlatmağa cəhd ediblər. Amma parlamentdəki “Mənim şərəfim” və “Ermənistan” - iki müxalifət fraksiyasının səsləri deputatların ümumi sayının üçdə birindən azını təşkil etdiyi üçün, bu da Konstitusiyaya görə proseduran parlamentdə təqdim olunması üçün azlıq təşkil etdiyindən zəruridir. Baş nazirə güvənmədiyini ifadə edən bir qərar layihəsi fikiri də müvəffəqiyyətli olmadı.
Parlamentdəki 107 yerdən 71-nə nəzarət edən hakim “Vətəndaş müqaviləsi” Partiyasının özü açıq şəkildə bildirdi ki, onlar nəinki müxalifətin təşəbbüsünü dəstəkləməyəcəklər, hətta onunla dialoqa belə getməyəcəklər. Hakimiyyət anlayır ki, “Vətən naminə Tavuş” hərəkatının Baş nazir Nikol Paşinyanı yerindən qopara biləcək kütləvi xalq etirazına çevrilmək üçün xüsusi perspektivi yoxdur. Bu səbəbdən də hakim partiyanın düşərgəsində parçalanma əlamətləri görünmür.
Sadə ermənilər yaxşı bilirlər ki, Paşinyanı hakimiyyətdən uzaqlaşdırmaq niyyətində olanlar Azərbaycanla yeni müharibəyə başlamaq istəyirlər ki, bu da istər-istəməz Ermənistan üçün yeni insan və ərazi itkilərinə səbəb olacaq. Bu səbəbdən onlar “Vətən naminə Tavuş” hərəkatının arxasında duran “Qarabağ klanı”ndan daha çox Paşinyanın siyasətinə inanırlar. Maraqlıdır ki, Qarabağdan qaçan ermənilərin böyük kütləsi etirazlara qoşulmayıb. Bu, onu deməyə əsas verir ki, indi qaçqın vəziyyətinə düşmüş Qarabağ ermənilərinin özləri də yaxşı bilirlər ki, onlar onilliklər ərzində “Qarabağ klanı”nın girovu olub, onlardan xərclənən material kimi istifadə ediblər.
Bu arada, geniş ictimai dəstək olmadan, siyasi ehtiraslar səngiməyə başladı, etirazçılar mitinqlər əvəzinə İrəvan küçələrini bağlamağa başladılar. Erməni KİV-lərinin məlumatına görə, Qalstanyan hətta etirazçılara dağılmamaları üçün maddi yardım da edir, lakin o, bu barədə suallara cavab verməməyə üstünlük verir, bunun ona qarşı “böhtan” olduğunu deyir.
Belə bir şəraitdə hətta Qalstanyanın namizədliyini Baş nazirliyə təqdim etməklə belə, etiraz hərəkatının siyasi həyatda real iştirak perspektivi yoxdur. Ermənistan parlamentli respublikadır, hakimiyyət parlament seçkilərinin nəticələri əsasında formalaşır, bundan sonra Baş nazir parlament çoxluğu tərəfindən təyin olunur. Qalstanyan heç bir partiyanın üzvü deyil və öz partiyasını yaratmır, hətta ruhaniləri də var.
Lakin Qalstanyan üçün əsas problem onun ikili vətəndaşlığıdır ki, bu da ona Baş nazir postuna iddia etməyi qadağan edir. 2003-2013-cü illərdə Kanadanın erməni yeparxiyasına rəhbərlik etdiyi üçün keşişin Kanada pasportu var.
Nəzəri cəhətdən Qalstanyan Kanada pasportundan imtina edə bilərdi, lakin yenə də Konstitusiyaya görə, Baş nazir postuna namizədin ən azı son dörd ildə başqa ölkənin vətəndaşlığı olmamalıdır. Və bu Konstitusiya bəndini dəyişdirmək üçün parlamentdə üçdə iki səs çoxluğu tələb olunur.
Bundan başqa, Qalstanyan Kanadada erməni yeparxiyasına rəhbərlik edərkən qalmaqalla yadda qalıb. Belə ki, Kanadada nəşr olunan həftəlik “Armenian Mirror-Spectator” qəzeti 20 iyul 2013-cü il tarixli nömrəsində Qalstanyanın fəaliyyətinin təfərrüatlarını təqdim edib.
Nəşrin yazdığına görə, o, əvvəlcə Kanada Erməni Yeparxiyasını xeyli borclarla nəticələnən şübhəli maliyyə sxemlərinə cəlb edib, sonra isə borcları ödəmək üçün Kvebekdə kilsəni girov qoymağa cəhd edib. Bundan əlavə, Qalstanyan Kanadanın Laval şəhərindəki Müqəddəs Xaç kilsəsindən bir milyon dollardan çox vəsaiti mənimsəməkdə ittiham olunurdu.
Qalstanyan özü bu məlumatı əsaslandırarkən konkret arqumentlər gətirmədən təkzib edir. O, Kanada vətəndaşlığından danışarkən qeyd edib ki, “imtina etməliyəmsə, imtina edəcəm, imtina etməli deyiləmsə, imtina etməyəcəyəm”.
Namizədliyini irəli sürməzdən əvvəl qeyri-müəyyən mövqeyini dərk edən Qalstanyan Baş nazirliyə vahid namizədi müəyyən etmək üçün ölkənin siyasi qüvvələri ilə görüşlər keçirib. Ehtimal edilən namizədlər arasında keçmiş ombudsman Arman Tatoyanın, fəal Avetik Çalabyanın və jurnalist Abraham Qasparyanın adları çəkilib. Amma sonrakı hadisələr göstərdi ki, bu məsələdə müxalifətdə birlik yox idi. Bu məqam həm də müxalifətin Paşinyanı devirmək planlarının qeyri-sabitliyindən xəbər verir. Əslində, Qalstanyanın Baş nazirliyə namizədliyini təqdim etməklə indiki hakimiyyətin əleyhdarları öz siyasi acizliklərini etiraf etdilər.
AYNA.az
