“Dollar tezliklə bahalaşa bilər, manata təzyiqlər kəskin artıb” – İqtisadçı səbəbləri açıqladı
Tarix: 8-08-2024, 17:08 | Çap et
Azərbaycanda dolların bahalaşmaması üçün heç bir səbəb qalmayıb.
Bildiyimiz kimi, ölkənin milli valyutasının məzənnəsinə təsir edən əsas amil tədiyə balansının vəziyyətidir. Mərkəzi Bank bu ilin ilk yarısı üçün tədiyə balansının vəziyyətini açıqlamayıb. Lakin, bu ilin ilk rübünə aid məlumatlardan açıq şəkildə görürük ki, tədiyə balansında kəskin azalma var. Əgər ötən ilin ilk rübündə cari əməliyyatlar hesabının profisti 3,4 milyard dollar olmuşdusa, bu ilin ilk rübündə təxminən 2 dəfə azalaraq 1,7 milyard dollara düşüb.
İllik müqayisədə azalma daha böyükdür. Belə ki, 2022-ci ildə cari əməliyyatlar hesabının profisti 23,5 milyard dollar olduğu halda, 2023-cü ildə 8,3 milyard dollara düşüb. Açıqlanan rəsmi göstəricilərdən də göründüyü kimi, son bir ildə tədiyə balansının cari əməliyyatlar hesabının profistində 2,8 dəfə azalma var.
Milli valyutanın məzənnəsinə təsir edən əsas amil tədiyə balansı olsa da, digər vacib amillərdə də ciddi dəyişikliklər var. Son 3 ildə milli valyutanın məzənnəsinə təsir edən bu amillərə nəzər salsaq açıq şəkildə görərik ki, ciddi azalmalar var.
Son 3 ildə ölkədə neft hasilatı:
Yanvar-İyun 2022-ci il – 16,4 milyon ton ;
Yanvar-İyun 2023-cü il – 15,2 milyon ton;
Yanvar-İyun 2024-cü il – 14,4 milyon ton.
Son 3 ildə xam neftin dəyər ifadəsində ixracı:
Yanvar-İyun 2022-ci il – 9,4 milyard dollar;
Yanvar-İyun 2023-cü il – 7,8 milyard dollar;
Yanvar-İyun 2024-cü il – 7 milyard dollar.
Neft hasilatının və ixracının azalması öz növbəsində ölkəyə valyuta daxilolmalarını da azaldır. Valyuta daxilolmalarının azalmasına paralel olaraq, valyutaya tələb də artır.
Müqayisə üçün son 3 ilin 1-8 avqust tarixlərində valyuta hərracında satılan valyutanın məbləğinə diqqət edək:
1-8 avqust 2022-ci il – 104,9 milyon dollar;
1-8 avqust 2023-cü il – 93 milyon dollar;
1-8 avqust 2024-cü il – 200 milyon dollar.
Göründüyü kimi, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə bu il avqust ayının ilk 8 günündə valyutaya tələb 2 dəfədən çox artıb.
Manata təzyiq edən vacib amillər arasında Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşı olan ölkələrin milli valyutalarının dollar qarşısında dəyərdən düşməsi də var. Azərbaycanın məhsul idxal etdiyi 3 əsas ölkə var. Bunlar Çin, Rusiya və Türkiyədir. Bu ilin ilk yarısına olan məlumata görə, Azərbaycanın ümumi idxalının 49%-i bu 3 ölkənin payına düşüb. Əgər bu ölkələrin milli valyutaları dollar qarşısında dəyərdən düşürsə, bu manat üzərində də böyük təzyiq yaradır.
Son 2 ildə Çin, Rusiya və Türkiyənin milli valyutalarının dollar qarşısındakı məzənnəsi aşağıdakı kimi dəyişib:
Azərbaycanın idxalda əsas ticarət tərəfadşı olduğu bu ölkələrdə milli valyutanın ucuzlaşması idxalı bir qədər də artıra bilər. Bu da öz növbəsində Azərbaycanda dollara olan tələbatın artmasına səbəb olacaq. Çünki insanlar mal gətirmək üçün daha çox valyuta almağa çalışacaqlar.
Qeyd etdiyimiz məlumatlardan da açıq şəkildə görülür ki, milli valyutaya – manata təzyiqlər kəskin artıb. Belə bir vəziyyətdə dolların manat qarşısında tezliklə bahalana biləcəyi ehtimalı yüksəkdir. Amma onu da qeyd edək ki, Azərbaycanda dolların məzənnəsi valyuta bazarındakı tələb-təklif əsasında deyil, Mərkəzi Bank tərəfindən müəyyən olunduğu üçün məzənnənin nə zaman və hansı səviyyədə dəyişəcəyini proqnozlaşdırmaq olduqca çətindir.
İqtisadçı-ekspert Allahverdi Aydın
Yeniavaz.Com
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Azad olunmuş bu kəndlə bağlı 2 milyon ayrıldı
Bu gün, 00:05 |
|
|
|
| • Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi 2 milyon manatlıq nağdsız ödəniş avadanlıqları alır
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
| • Qiymət artımı davam edəcək - NƏ ETMƏLİ?
Dünən, 19:02 |
|
|
|
| • Azərbaycanda yaşamaq üçün gələn hindistanlıların sayı sürətlə artır - Özümüzə gün ağlayan lazımdır...
Dünən, 19:00 |
|
|
|
| • Zəngilanın bu kəndinin elektrik ilə təmin olunması 2,1 milyon manata başa gələcək
Dünən, 18:56 |
|
|
|
| • Ədliyyə Nazirliyində böyük məsləhətçi rəis vəzifəsinə gətirildi - Təyinat
Dünən, 18:12 |
|
|
|
| • "Bu şəxsin yaşadığı ərazidəki sakinlər öz istədikləri kimi ona cəza verə bilərlər" - REAKSİYA
Dünən, 18:09 |
|
|
|
| • Ölkənin ikinci böyük şəhərində su təchizatı və kanalizasiya sistemi yenidən qurulur - VİDEO
Dünən, 18:03 |
|
|
|
| • “Çılpaq müğənniləri tənqid edənlər, onları görəndə şəkil çəkdirirlər” – Fazil Mustafa
Dünən, 18:01 |
|
|
|
| • Ermənistan revanşizm əhval-ruhiyyəsində: - “Şeytanla belə əməkdaşlıq etməyə hazırdırlar”
Dünən, 17:58 |
|
|
|
| • Güney Azərbaycanın siyasi partiyaları RƏSMİ TEHRANA QARŞI - BƏYANAT
Dünən, 17:50 |
|
|
|
| • Azərbaycana qarşı yeni cəbhə - AÇIQLAMA
Dünən, 17:46 |
|
|
|
| • 70 saylı Neftçala Seçki Dairəsinin 6 məntəqəsinin nəticələri ləğv edilib - AMMA YEKUN NƏTİCƏ...
Dünən, 17:43 |
|
|
|
| • Şvabe kimilərinə maliyyə erməni diasporasından gəlir - Görünəni odur ki...
Dünən, 17:38 |
|
|
|
| • Azərbaycan tarixində heç vaxt bu qədər boşanma olmayıb – Tam siyahı
Dünən, 17:33 |
|
|
|
| • Siyasi təlxəklər bundan nəticə çıxarsalar daha yaxşı olar - deputat
Dünən, 17:30 |
|
|
|
| • Ziya Hüseynzadə Razi Əliyevanı MƏHKƏMƏYƏ VERDİ
Dünən, 17:26 |
|
|
|
| • Dollar və avro UCUZLAŞACAQ?
Dünən, 17:24 |
|
|
|
| • Verilişi bağlanan Amil Xəlilin yeni işi
Dünən, 17:01 |
|
|
|
| • General Sadiq Abduyev rəisi olduğu qurumu məhkəməyə verdi - DETALLAR
Dünən, 16:58 |
|
|
|
| • “Bakcell”in stendi “Formula 1” azarkeşlərinin diqqət mərkəzində
Dünən, 16:56 |
|
|
|
| • Aİ-nin “qara siyahı”sına düşən azərbaycanlı kimdir? - Rusiyanın “kölgə donanması”
Dünən, 16:55 |
|
|
|
| • "Mən bu gün də inanmıram ki, Rusiya ABŞ-la razılaşmadan Ukraynaya girib" - deputat
Dünən, 16:52 |
|
|
|
| • BOKT-nin Müşahidə Şurasının sədri dəyişdi - BUNDAN SONRA...
Dünən, 16:46 |
|
|
|
| • "Omid" müştəriyə verdiyi vədə əməl etmir - GİLEY
Dünən, 16:40 |
|
|
|
| • “Həyat yoldaşım gözəl xanımlara baxanda qısqanmıram” - Azərbaycanlı aktrisa
Dünən, 16:36 |
|
|
|
| • MSK Cahandar Bayoğlunun şikayətlərini rədd etdi - Ümid qaldı...
Dünən, 16:31 |
|
|
|
| • AMEA sadəcə TƏƏSSÜFLƏNİR: Bu da sizə REAKSİYA! - Dİ DAĞILIŞIN...
Dünən, 16:27 |
|
|
|
| • `Bank of Baku`dan görünməmiş saxtakarlıq – İş adamları ölkə rəhbərliyinə müraciət etdi
Dünən, 16:24 |
|
|
|
| • MSK Mustafa Hacılının müraciəti barədə qərar verib
Dünən, 16:21 |
|
|
|
| • Tələbələr təhsil kreditini hansı şərtlərlə əldə edə bilərlər - AÇIQLAMA
Dünən, 16:00 |
|
|
|
| • Sülh gündəmi yoxdur, sadəcə informasiya hay-küyü var - Erməni revanşist ekspert
Dünən, 15:59 |
|
|
|
| • İdeal Kredit BOKT vətəndaşı təhdid edib? - "Qızıl saatını satacağıq..."
Dünən, 15:58 |
|
|
|
| • Ermənistanın xilası üçün 76 il əvvəlki plan işə salınır - İNCƏLƏMƏ
Dünən, 15:57 |
|
|
|
| • "Azərbaycana və Türkiyəyə qarşı ərazi iddiasında olan Ermənistanla bizi sülh imzalamağa tələsdirirlər" - FAKT BUDUR!
Dünən, 15:55 |
|
|
|
| • İcra başçısı Qod Nisanovun əmrlərini yerinə yetirir - Qusarda nə baş verir?
Dünən, 15:53 |
|
|
|
| • Kremldən Ərdoğanın sərt Krım açıqlamasına "yumşaq" reaksiya
Dünən, 15:51 |
|
|
|
| • Qiymət artımını tənqid etdilər: - "İnkişaf etmiş ölkələrin təqaüdü, maaşı burada varmı? Yox"
Dünən, 15:50 |
|
|
|
| • Zaqatalada autizmli uşağın döyülməsi ilə bağlı yeni DETALLAR
Dünən, 15:48 |
|
|
|
| • Bakıda ŞOK TİKİNTİ ÖZBAŞINALIĞI... - Prezidentə müraciət olundu
Dünən, 15:42 |
|
|
|
| • Manat özü ucuzlaşmayacaq: Bəs dəyəri? - NECƏ OLACAQ?
Dünən, 15:34 |
|
|
|
| • Qobustan qəsəbəsində səyyar qəbul keçirilib - FOTO
Dünən, 15:31 |
|
|
|
| • "5-10 il bundan əvvəlki dərsliklərimizdə olan problemlər hazırda yoxdur" - AKTUAL
Dünən, 15:30 |
|
|
|
| • Kişi xəyanət etmiş arvadıyla gecə belə davrandı: "Əyil, qulağına söz deyəcəm..." - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 15:28 |
|
|
|
| • İranın məntiqsiz “qırmızı xətti” – Zəngəzur dəhlizi Tehranı niyə narahat edir?
Dünən, 15:26 |
|
|
|
| • Putin azərbaycanlı aparıcını səfir təyin etdi
Dünən, 15:25 |
|
|
|
| • Ermənistan indi öz axmaqlığı ilə cəlbedici ölkədir - Ovanesyan
Dünən, 15:06 |
|
|
|
| • Adil Əliyevi kim əvəzləyəcək... - Gülşən Paşayeva, yoxsa Fariz İsmayılzadə?
Dünən, 15:04 |
|
|
|
| • "Hər gedişə 20 manat verək?" - ETİRAZ
Dünən, 15:00 |
|
|
|
| • “16 qız yetişdirdim, heç biri qapımı açmır” - Xalq artisti
Dünən, 14:52 |
|
|
|
|
