Fransa son aylarda Cənubi Qafqazda iştirakını və siyasi fəallığını gücləndirərək, bölgənin təhlükəsizliyinə ciddi təsir göstərən mübahisəli və təhlükəli bir mövqe tutur.
Parisin Ermənistana göstərdiyi açıq dəstək, hərbi yardımı artırması və diplomatik fəallığı təkcə vəziyyəti gərginləşdirmir, həm də regional sülh üçün ciddi risklər yaradır. Bu addımlar Qafqazdakı münaqişələrin sabit və sülh yolu ilə həlli maraqlarına ziddir.
Fransanın xarici işlər nazirinin Ermənistana səfəri: tək tərəfliliyin nümayişi
Fransa xarici işlər naziri Stefan Sejurnenin Ermənistana səfəri Parisin Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə münasibətdə subyektiv mövqeyini bir daha sübut etdi. Onun bu gün Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyanla birgə mətbuat konfransı zamanı verdiyi bəyanatlar Fransanın birtərəfli yanaşmasını əks etdirir və açıq şəkildə Ermənistanı dəstəkləməyə yönəlmişdir, bölgədə sülh və sabitliyin obyektiv maraqlarına zidd olaraq.
Sejurnenin ən təəccüblü bəyanatlarından biri “qaçqınlara” kömək üçün Ermənistana 29 milyon avro ayrılacağına verdiyi vəd oldu. Sual yaranır: öz ölkəsinin vətəndaşlarını necə qaçqın adlandırmaq olar? Bu bəyanat absurd səslənir, çünki bir çox erməni məcburi köçkünü öz ərazisi daxilində hərəkət edir. Əgər Fransa bu insanların taleyi ilə bu qədər maraqlıdırsa, onlara Fransaya köçməyi təklif etmək yaxşı olardı. Axı Paris dünyanın müxtəlif bölgələrindən miqrantları və qaçqınları qəbul etməyə hazır olduğunu dəfələrlə nümayiş etdirib. Biz hətta onların köçü üçün maliyyə yardımı təklif edə bilərdik.
Demokratiya və azadlıq deklarasiyaları: Fransa özü yardıma ehtiyac duyur
Sejurnenin “təhdidlərə baxmayaraq, Ermənistan demokratiya və azadlıq yolunda irəliləyir” və “Fransa həmişə bu yolda Ermənistana dəstək olacaq” sözləri daha da paradoksal səslənir. Elə bil Fransa xarici işlər naziri öz ölkəsinin dərin siyasi, sosial və maliyyə böhranı içində olduğunu bilmir və əslində kömək Fransa üçün lazımdır. Fransada daxili siyasətdən narazılıq səbəbindən baş verən narahatlıqlar və etirazlar, Fransanın siyasi elitasının bu qədər sevdiyi demokratiyanın özünü şübhə altına alır. Başqalarını tənqid etməzdən və demokratiya standartlarını tətbiq etməzdən əvvəl, Paris öz daxili işlərini qaydaya salmalıdır.
Ermənistanın hərbi yardımı: odla təhlükəli oyun
Sejurnenin səfərinin əsas aspektlərindən biri Fransanın Ermənistana "öz ərazi bütövlüyünü və xalqını qorumaqda" yardım edəcəyini təsdiqləməsi oldu. Əslində isə Fransa aktiv şəkildə Ermənistanı silahlandırır və onu yeni müharibəyə sövq edir. Amma bu addım nə dərəcədə uzaqgörən bir qərardır? Ermənistan ordusunun gücləndirilmiş təchizatı yalnızca Yerevanın aqressiv ambisiyalarını uzadır və regiondakı gərginliyi artırır. Paris beynəlxalq aktor kimi məsuliyyətli davranaraq münaqişənin sülh yolu ilə həllinə töhfə vermək əvəzinə, militarizasiyanı və münaqişə meyillərini dəstəkləyir. Bu isə nəticədə Ermənistan xalqı üçün yeni böhranlara və faciələrə yol açacaq.
"Ermənistanın ərazi bütövlüyü": Fransanın ikiüzlü standartları
Xüsusilə absurd görünən məqamlardan biri isə Sejurnenin Ermənistanın "ərazi bütövlüyü" barədə verdiyi bəyanatlardır. Çünki eyni zamanda Ermənistanın Azərbaycan ərazilərinə qarşı konstitusiya iddiaları mövcuddur. Fransa regionda sülhü dəstəkləməyin zəruriliyindən danışarkən, Ermənistan Konstitusiyasında Azərbaycanın ərazilərinə olan iddiaları görməzdən gəlməyi seçir. Sülh prosesinin açarı isə bu konstitusiya müddəasının dəyişdirilməsindədir. Ermənistan öz aqressiv ritorikasından imtina edib Konstitusiyaya düzəliş etməyincə, sülh müqaviləsi ilə bağlı istənilən söhbətlər yalnız deklorativ xarakter daşıyacaq.
Almatı Bəyannaməsi və Paris danışıqları: boş sözlər
Sejurnenin Fransa ilə Bakı və İravan arasında "hər iki ölkənin suverenliyi və ərazi bütövlüyünə hörmət edəcək" sülh müqaviləsinin tez bir zamanda imzalanmasına dəstək verdiyi bəyanatları isə olduqca ikiüzlü səslənir. Fransa 1991-ci il Almatı Bəyannaməsinə və 2022-ci il Paris razılaşmalarına istinad etsə də, əslində münaqişənin ədalətli və sülh yolu ilə həllinə doğru heç bir real addım atmır. Fransanın bütün hərəkətləri yalnızca bir tərəfi – Ermənistanı dəstəkləyir, bu isə onun sülh çağırışlarının səmimiliyini sual altına alır.
"Sülh yolayrıcı ": İrəvan üçün xam xəyal
Ermənistan hökumətinin irəli sürdüyü "Sülh yolayrıcı " layihəsinə Fransanın dəstəyi çoxlu suallar doğurur. Bu layihə, mahiyyət etibarilə, utopikdir və real uğur şansına malik deyil. Əgər Fransa ona bu qədər inanırsa, niyə bir avro belə yatırmır? Dəstək barədə bütün danışıq sadəcə sözdə qalır, İravan isə hələ də Parisin "fədakar yardımı"na ümid edir, lakin nə investisiyalar, nə də konkret iqtisadi sazişlər əldə etmir.
Son dəstək: qərəzin etirafı
Fransanın birtərəfli mövqeyinin ən açıq etirafı Sejournenin yekun çıxışında səsləndi. O qeyd etdi ki, Fransada "bütün siyasi qüvvələrin və xalqın tam konsensusa gəldiyi çox az mövzu var" və "bu mövzulardan biri Ermənistanla bağlıdır". Bu, Fransanın Ermənistanı bilərəkdən və davamlı olaraq dəstəklədiyini, regionda sülh və sabitliyə təsir edən bütün digər mühüm amilləri nəzərə almadığını açıq şəkildə etiraf edir. Belə birtərəfli dəstək təkcə Ermənistan üçün deyil, həm də Fransa üçün fəlakətli nəticələr doğura bilər.
Fransanın 2024-cü ildə Ermənistana verdiyi yardım
2024-cü ildə Fransa hökuməti Ermənistana maliyyə yardımı, humanitar təşəbbüslər, inkişaf proqramları və hərbi dəstək də daxil olmaqla hərtərəfli yardımlarını davam etdirdi. Bu məqalədə biz son faktlara, bəyanatlara və statistikalara əsaslanaraq yardımın bütün istiqamətlərini nəzərdən keçirəcəyik.
Fransanın Ermənistana siyasi dəstəyi
Fransa ənənəvi olaraq Ermənistana Avropada əsas siyasi müttəfiqlərindən biri kimi çıxış edir. 2024-cü ildə Fransa siyasətçiləri beynəlxalq arenada Ermənistana, xüsusilə onun "ərazi bütövlüyü" ilə bağlı dəfələrlə dəstək bəyanatları veriblər.
Fransa prezidenti Emmanuel Makron öz ictimai çıxışlarında erməni xalqının hüquqlarının müdafiəsi və regionda sabitliyin təmin edilməsi üçün Ermənistana həmrəylik göstərməyin vacibliyini vurğulayıb.
Maliyyə və iqtisadi yardım
Fransa müxtəlif proqramlar və təşəbbüslər vasitəsilə Ermənistana əhəmiyyətli maliyyə yardımı göstərir. 2024-cü ildə yardımın həcmi əvvəlki illərlə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə artdı. Fransa Maliyyə Nazirliyinin məlumatına görə, 2024-cü ildə Ermənistana iqtisadi yardımın həcmi 350 milyon avro təşkil edib. Bu vəsait infrastrukturun inkişafına, energetika sisteminin modernləşdirilməsinə və dayanıqlı inkişaf proqramlarının həyata keçirilməsinə sərf olunub.
İnfrastrukturun inkişaf proqramı
Ermənistanın nəqliyyat infrastrukturunun yaxşılaşdırılması proqramı çərçivəsində Fransa 150 milyon avro ayırıb. Bu vəsait yolların yenidən qurulması və nəqliyyat qovşaqlarının təkmilləşdirilməsinə yönəlib. Bu tədbirlər Ermənistan ilə Avropa İttifaqı arasında iqtisadi əlaqələrin gücləndirilməsinə töhfə verməyi hədəfləyir.
Enerji dəstəyi
Ermənistanın enerji sistemlərinin modernləşdirilməsi üçün daha 100 milyon avro ayrılıb. Bu vəsaitin əsas məqsədi bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafına yönəldilib. Fransa, Avropa İttifaqının dayanıqlı inkişaf strategiyasının bir hissəsi olaraq, Ermənistanın ekoloji cəhətdən təmiz texnologiyalara keçidini aktiv şəkildə dəstəkləyir.
Sosial proqramlar və kənd təsərrüfatının inkişafına yardım
Qalan 100 milyon avro Ermənistanın kənd təsərrüfatı sektorunu dəstəkləyən və kənd yerlərində yaşayış səviyyəsinin yaxşılaşdırılmasına yönələn sosial təşəbbüslər arasında bölüşdürülüb.
Humanitar yardım
2024-cü ildə Fransa Ermənistana əhəmiyyətli humanitar yardım göstərib. Münaqişənin davam edən təsirləri və miqrasiya problemləri ilə əlaqədar olaraq, Fransa hökuməti humanitar proqramlar üçün 50 milyon avrodan çox vəsait ayırıb. Bu vəsait daxili məcburi köçkünlərin yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması, yeni tibb müəssisələrinin tikintisi və keyfiyyətli tibbi xidmətlərə çıxışın təmin olunmasına sərf olunub.
2024-cü il üçün humanitar yardım proqramı aşağıdakıları əhatə edir:
Üç yeni xəstəxananın tikintisi üçün 20 milyon avro ayrılıb.
Yardıma ehtiyacı olan icmalar üçün 10 milyon avro vəsait qida təhlükəsizliyinin təmin olunmasına yönəldilib.
Münaqişədən zərər çəkmiş uşaqlar üçün təhsil proqramlarının maliyyələşdirilməsi məqsədilə 10 milyon avro ayrılıb.
Hərbi yardım
Fransa Ermənistana əhəmiyyətli hərbi dəstək göstərmiş, silahlar, hərbi texnika tədarük etmiş və Ermənistan hərbi mütəxəssislərinin hazırlığını təşkil etmişdir. 2024-cü ildə hərbi yardım yeni səviyyəyə çatmış, Ermənistana hərbi texnikanın tədarükünə dair bir sıra müqavilələr bağlanmış və hərbi razılaşmalar genişləndirilmişdir.
500 milyon avro dəyərində hərbi müqavilələr. 2024-cü ildə Fransa Ermənistana müasir hərbi texnika, o cümlədən zirehli texnika, tank əleyhinə sistemlər və hava hücumundan müdafiə sistemləri tədarük edib. Xüsusi diqqət Ermənistanın müdafiə qabiliyyətini artırmaq üçün zəruri olan texnologiyaların tədarükünə yönəldilib.
Tank əleyhinə sistemlərin tədarükü. 2024-cü ilin birinci rübündə Ermənistan 120 milyon avro dəyərində ilk tank əleyhinə komplekslər partiyasını aldı, bu da onun müdafiə imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirdi.
Hava hücumundan müdafiə sistemləri. Hərbi yardımın ən mühüm elementlərindən biri 180 milyon avro dəyərində hava hücumundan müdafiə sistemləri oldu. Fransız HHM sistemləri Ermənistanın hava məkanının müdafiəsini xeyli gücləndirdi, bu da regionda artan gərginlik fonunda əhəmiyyətli bir addım hesab olunur.
Hərbi hazırlıq. 2024-cü ildə Ermənistan zabitlərinin Fransada təlim proqramları da davam etdirilib. 50-dən çox erməni zabiti Fransanın ən yaxşı hərbi akademiyalarında ixtisasartırma kursları keçərək Ermənistanın əməliyyat imkanlarını xeyli yaxşılaşdırıb.
Əməkdaşlıq proqramları və perspektivlər
Fransa və Ermənistan həyata keçirilmiş proqramlardan əlavə, gələcək əməkdaşlıq barədə də danışıqlar aparmağa davam edir. Gözlənilir ki, 2024-cü ildə hərbi texnikanın tədarükünə dair yeni müqavilələr imzalanacaq və iqtisadi əlaqələr genişlənəcək. Fransa hökuməti Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlıq çərçivəsində Ermənistana dəstək proqramlarına əlavə olaraq 200 milyon avro ayırmağa hazır olduğunu bəyan edib.
Fransanın Cənubi Qafqaz siyasəti: təhlükəli və düşünülməmiş kurs
Fransanın Cənubi Qafqazda yürütdüyü siyasət təhlükəli və düşünülməmiş bir istiqamətdir və bu, qaçılmaz olaraq regionda yeni bir gərginlik dalğasına səbəb olacaq. Ermənistanın hələ də öz ərazi iddialarından imtina etməməsi fonunda ona dəstəyin artırılması, hərbi yardımların genişləndirilməsi və münaqişənin sülh yolu ilə həlli istiqamətində heç bir addımın atılmaması Qafqazda uzunmüddətli sabitlik üçün ciddi risklər yaradır. Fransa öz prioritetlərini yenidən nəzərdən keçirməli və öz hərəkətlərinin real nəticələri barədə düşünməlidir – hələ ki gec deyil.
Bakunetwork
