Süfrəmiz ətdən düyüyə qədər xaricdən asılıdırsa.. - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Tarix: 26-04-2024, 11:08 | Çap et
2024-cü ilin yanvar-mart aylarında (ilk 3 ayda) Azərbaycanın ən çox ixrac və idxal etdiyi malların siyahısı açıqlanıb.
Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatına görə, Azərbaycanın əsas ixrac məhsullarında neft-qaz sektoruna daxil olan mallar ilk yerləri tutub. İxracda qeyri-neft sektoruna daxil olan məhsullar isə o qədər də yüksək rəqəm təşkil etmir. Azərbaycanın idxal etdiyi məhsullar sırasında yeyinti məhsulları üstünlük təşkil edib ki, buraya ət, süd, kərə yağı, tərəvəz, meyvə, çay, qarğıdalı, düyü daxildir.
Nə vaxta qədər ixracda kənd təsərrüfatı məhsulları cüzi rəqəmlər təşkil edəcək və yerli istehsal olan bir çox məhsulları idxal etmək məcburiyyətində qalacağıq?
İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli “Cümhuriyət”-ə açıqlamasında uzun illərdir ki, Azərbaycanda ixracatın neft-qaz üzərində qurulduğunu bildirib:
“Yəni ölkədə son 20 ili götürsək, Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri fəaliyyətə başlayandan bəri əsasən neft-qaz sektorunu ixracı 90 faiz civarında olub. İldən-ilə 1 faiz artım, yaxud azalma olub.
Ancaq stabil olaraq 90 faiz civarındadır. Bu, onu göstərir ki, 20 il ərzində qeyri-neft sektorunda gözlənilən inkişafa nail olunmayıb. Bu, həm də ona gətirib çıxartdı ki, biz ərzaq məhsulları məsələsində təqribən 70-75 faiz arası xaricdən, müxtəlif ölkələrdən asılıyıq. Bu statistik göstəricilər də ona dəlalət edir ki, özümüzü təmin edə bilmirik”.
Ekspert deyib ki, bunun səbəbləri həddindən artıq çoxdur:
“Burada təbii səbəblər də var. Yəni su, şoran torpaq problemləri də var. İndi işğaldan azad edilmiş bölgələrin potensialından daha çox istifadə etmək imkanı yaranır ki, bununla yerli istehsalı artıra bilərik. Ancaq yəqin ki, buna zaman lazım olacaq. Bundan başqa, aqrar sektorda kreditləşmə yox səviyyəsindədir. Yəni fermerlərə uzunmüddətli, aşağı faizlə kreditlər verilmir. Onların ciddi problemləri var. Bununla bağlı ixrac bazarları məhduddur. Azərbaycanın kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracı daha çox, 80-85 faiz civarında Rusiya bazarınadır ki, bu da asılılıq yaradıb”.
Bundan başqa, istehsalın özünün təşkili ilə bağlı problemlər var:
“Keyfiyyətli toxum, gübrə kimi məsələlərin həlli ilə bağlı da bu gün problemlər mövcuddur. Yəni bir çox problemlər ona gətirib çıxarır ki, Azərbaycanın özünü təminat probleminin olması ilə yanaşı, həm də ərzağa görə xaricdən asılılığı yaranır. Elə ərzaq məhsulları növü var ki, orada asılılıq kifayət qədər yüksək səviyyədədir. Göründüyü kimi, bu sahəyə indiyədək ayrılmış vəsait, idarəetmə ilə bağlı yanaşmalar problemləri həll etmir. Yəni problemləri həll etmirsə, deməli, yanaşmalarda dəyişikliklər olunmalıdır. Uzun müddətdir ki, bu haqda danışılır. Məsələn, fermerlərlə bağlı yeni kredit siyasətinə, dövlət banklarının nəzdində aqrar bankçılıq şöbələrinin yaradılmasına ehtiyac var. Kifayət qədər problemlər var və onlardan birini həll edib, digərini həll etməsən, fundamental səbəblər aradan qalxmır. Ona görə də bu aqrar sahəyə yeni baxışa, yeni strategiyaya ehtiyac var”.
Bəzi məhsulların yerli istehsalla yanaşı idxalına da gəldikdə isə ekspert bunun normal olduğunu deyir:
“Biz pomidoru həm ixrac, həm də idxal edirik. Bu, mövsümlər, biznes əlaqələri kimi məsələlərlə bağlıdır. Çünki elə mövsüm olur ki, xaricdən almaq sərf edir. Elə mövsüm olur ki, daxili bazar ixraca doğru yönəlir, çünki qiymətlər bahadır.
Bu, dünyanın bir çox ölkələrində var və o demək deyil ki, bir ölkə pomidor istehsal edirsə, bütün pomidor ehtiyacını özü ödəyir. Bu normaldır. Anormal olan odur ki, Azərbaycanın istehsal potensialı həm xarici, həm daxili bazarı təmin etməyə yetərli deyil. Əsas problem kimi bu məsələnin üzərində fokuslanmalıdır”.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Dövlət qurumu proqram təminatları aldı - MƏBLƏĞ, QALİB ŞİRKƏT
Bu gün, 00:05 |
|
|
|
| • Dövlət Neft Fondu elan etdiyi tenderin - NƏTİCƏLƏRİNİ AÇIQLADI
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
| • Qərb Rusiyaya qarşı “kart”ları açıq oynayır - ŞƏRH
Dünən, 19:19 |
|
|
|
| • Çatlar dərinləşir: - Paşinyanı Putinin andiçməsinə Qərb buraxmır?
Dünən, 19:10 |
|
|
|
| • Bir tərəfdə demarkasiya, bir tərəfdə etiraz: Paşinyan isə lağ etməyə başladı - GƏLİŞMƏ
Dünən, 19:02 |
|
|
|
| • Gürcüstandakı etiraz aksiyaları Zəngəzur və Naxçıvan yolunun açılmasını SÜRƏTLƏNDİRƏCƏK
Dünən, 19:00 |
|
|
|
| • Naxçıvanda dövlət qurumu elan etdiyi tenderə - YEKUN VURDU
Dünən, 18:56 |
|
|
|
| • Putin mayın 8-də Paşinyanla görüşəcək - KREML
Dünən, 18:08 |
|
|
|
| • Azərbaycanla Ermənistan arasında 40 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
Dünən, 18:04 |
|
|
|
| • Bu xəstəxananın direktoru tanınmış cərrahı işdən çıxardı, cərimələndi - SƏBƏB
Dünən, 18:02 |
|
|
|
| • “Effektinvest”in təsisçilərinin pay bölgüsü dəyişib
Dünən, 18:01 |
|
|
|
| • "Məlhəm"lə bağlı məhkəmə iddiası - Maddi ziyan tələb edilir
Dünən, 17:56 |
|
|
|
| • Mehdiyevin kürəkəninin adı hallanan 3 milyonluq qalmaqalın sübutu gizlədilib? - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 17:54 |
|
|
|
| • “Gömrükçü” külli miqdarda pulu ələ keçirdi - Həbs edildi
Dünən, 17:52 |
|
|
|
| • Paşinyan üçün geri sayım artıq başlayıb - Erməni politoloq
Dünən, 17:48 |
|
|
|
| • “Alt paltarsız səhər verilişlərinə çıxırlar” - Əməkdar artistdən ETİRAZ
Dünən, 17:41 |
|
|
|
| • Almaniyada erməni və azərbaycanlı ekspertlər görüşdü: nələr müzakirə olundu?.. - News.am
Dünən, 17:35 |
|
|
|
| • "Balaəli kimdir ki?..." - VİDEO
Dünən, 17:31 |
|
|
|
| • Hökumətin məktəblərlə bağlı iki qərarı bir-birini “tutmur”: - Nəticə də ortada
Dünən, 17:28 |
|
|
|
| • Fantastik qiymət: 99 manata gilas olar? -RƏY
Dünən, 17:21 |
|
|
|
| • “Azərbaycanla bağlı dediyim olur” - Rus polkovnik
Dünən, 17:16 |
|
|
|
| • İrəvan və Budapeşt bu barədə razılığa gəldi
Dünən, 17:14 |
|
|
|
| • Xaləddin İsgəndərovun oğluna məxsus 4 şirkət bağlandı - ADLAR
Dünən, 17:09 |
|
|
|
| • "Carlsberg Azerbaijan" MMC-yə - CƏRİMƏ PROTOKOLU YAZILIB
Dünən, 17:07 |
|
|
|
| • Gündəlik qəzetlərin sayı artır, həftəlik qəzetlərin sayı azalır – Statistika
Dünən, 17:00 |
|
|
|
| • Anara məğlub olan Herisçi od püskürdü: - MƏNİ TƏK QOYDULAR!
Dünən, 16:58 |
|
|
|
| • Qarabağ Universitetində təhsil alacaq hər bir tələbə kompüterlə təmin olunacaq - NAZİRDƏN MÜJDƏ
Dünən, 16:50 |
|
|
|
| • Gələcəkdə Qarabağ Universitetinin incəsənət və turizm ixtisasları Şuşada tədris olunacaq - Elm və təhsil naziri Emin Əmurallayev
Dünən, 16:49 |
|
|
|
| • Ermənistan Prezidenti ABŞ-yə gedir
Dünən, 16:46 |
|
|
|
| • Qaçaq sabiq səfirin Mehdiyevə gizli məktubu: ŞOK adlar, heyrətləndirən məlumatlar – TAM MƏTN
Dünən, 16:44 |
|
|
|
| • "Radikal müxalifət bu yolla hakimiyyətə qarşı etiraz dalğasını genişləndirilməsinə hədəfləyib" - deputat
Dünən, 16:39 |
|
|
|
| • "Bakı və İrəvanda da görüşmələr mümkündür" - GƏLİŞMƏ
Dünən, 16:35 |
|
|
|
| • Bakıda restoranda faciə: Zarafatla güləşdilər, bir öldü - Hökm oxundu
Dünən, 16:32 |
|
|
|
| • Elmira Axundovadan qalmaqallı məktubla bağlı açıqlama: - "Bəsdirin də, biz min dənə məktub yazırıq"
Dünən, 16:27 |
|
|
|
| • Dövlət Komitəsi ilə “Bakcell” arasında memorandum imzalandı
Dünən, 16:18 |
|
|
|
| • Erməni spikerdən Köçəryana Azərbaycan mesajı – “Nə sən, nə də Serj...”
Dünən, 16:14 |
|
|
|
| • Zəngəzura, Göyçəyə gedən yol - Üç mühüm ssenari…
Dünən, 16:10 |
|
|
|
| • Malik Vəliyevin işdən çıxardığı şəxs məhkəmədən kömək istəyir - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 16:03 |
|
|
|
| • “Neftmaş-Tikinti”nin əmlakları bölünəcək - ŞİRKƏT MMC-YƏ ÇEVRİLİR
Dünən, 16:01 |
|
|
|
| • Azərbaycanlı uşaqlara amansız işgəncələr verən Aida Serobyan Azərbaycana VERİLƏ BİLƏR?
Dünən, 15:56 |
|
|
|
| • “Kişilər özündən böyük qadını ona görə istəyirlər ki, xəyanət…” – Psixoloqdan olay AÇIQLAMA
Dünən, 15:44 |
|
|
|
| • "Sığorta haqlarında da 30-40 faiz artım müşahidə olunur”
Dünən, 15:39 |
|
|
|
| • Lənkəranda saxta uduşlu lotoreya dələduzluğu aşkarlanıb
Dünən, 15:34 |
|
|
|
| • Naxçıvanın sabiq komitə sədri Hicran Rüstəmovun MƏHKƏMƏSİ BAŞLAYIR
Dünən, 15:24 |
|
|
|
| • Azərbaycanla müharibə etmək istəyirlər? - Simonyan
Dünən, 15:23 |
|
|
|
| • Balaəli Maştağalı kimdir? - Meyxanaya trend və şounu gətirən cazibəli çirkin
Dünən, 15:17 |
|
|
|
| • Hərbi vəzifəlilərin təlim toplanışı davam edir - VİDEO
Dünən, 15:12 |
|
|
|
| • Ukraynaya qoşun göndərilsə, Vaşinqton, London və Parisə nüvə zərbəsi endiriləcək - Medvedevdən NET HƏDƏ
Dünən, 15:02 |
|
|
|
| • Zeynəb Xanlarovanın qudası alimin dediklərini eşidərək insult keçirib - "Heç bir işdə məhkəmə bu qədər..."
Dünən, 15:01 |
|
|
|
| • İmişlinin həkimsiz qalan TİBB MƏNTƏQƏSİ
Dünən, 14:55 |
|
|
|
|
