Yemək büdcəmizi “yeyir” - NƏ ETMƏLİ?
Tarix: 26-03-2024, 19:00 | Çap et
Əhalinin ərzağa çəkilən xərclərinin xüsusi çəkisi durmadan artır – bu həyəcanverici tendensiyanı cari ilin son iki ayının statistikası göstərir. İlin əvvəlindən ərzağa edilən xərclər, hətta ev təsərrüfatlarının ümumi büdcəsinin yarısını keçib.
Bu tendensiya adətən qeyri-ərzaq məhsullarını almaqdan imtina və qənaət etmək istəyi ilə izah olunur. Bir qayda olaraq, belə istehlakçı davranışı qiymət artımı şəraitində müşahidə olunur, lakin statistikaya görə, Azərbaycanda ilin əvvəlindən inflyasiya 1 faizdən bir qədər yuxarı olub, son bir ildə illik inflyasiya isə 8,8 faizi ötməyib.
Bununla belə, cari ilin yanvar-fevral aylarında əhalinin pul kisəsindəki ərzaq seqmenti ötən ilin əvvəlində azalsa da, xərclərin yarısını ötüb. Adambaşına düşən orta aylıq pərakəndə əmtəə dövriyyəsi 420 manat təşkil edib ki, bu da ötən illə müqayisədə təxminən 60 manat çoxdur. Dövlət Statistika Komitəsindən (DSK) verilən məlumata görə, hesabat dövründə ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə adambaşına orta aylıq xərclər 232 manat, qeyri-ərzaq məhsulları üzrə isə 188 manat təşkil edib.
DSK-nın məlumatına görə, 2023-cü ilin yanvar-fevral ayları ilə müqayisədə pərakəndə əmtəə dövriyyəsi real ifadədə 3,5 faiz, o cümlədən ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə 2,1 faiz, qeyri-ərzaq məhsulları üzrə 5,2 faiz artıb. Ərzaq xərclərinin payı ərzaq məhsullarının alınması xərclərinin bütün kateqoriyalar, o cümlədən qeyri-ərzaq malları və xidmətləri üzrə xərclərə nisbəti kimi hesablanır. Hesabat dövründə pərakəndə ticarət şəbəkəsində müştərilər tərəfindən alınan mallara sərf olunan vəsaitin 50,1 faizini ərzaq məhsulları təşkil edib.
Eyni zamanda, əhalinin ümumi xərclərinin 5,1 faizi içkilər və tütün məmulatlarına, 15,3 faizi toxuculuq, geyim və ayaqqabılara, 5,3 faizi isə avtomobil benzini və dizel yanacağına sərf olunub. Xərclərin 4,7 faizi elektrik malları və mebel, 2,4 faizi əczaçılıq və tibb ləvazimatları, 1,3 faizi kompüter, telekommunikasiya avadanlıqları və çap məhsulları, 15,8 faizi isə digər qeyri-ərzaq mallarının alınmasına sərf olunub.
Statistik məlumatlardan da göründüyü kimi, son illər əhalinin ümumi xərclərinin strukturunda ərzaq xərcləri artıb. Cəmi üç il əvvəl, 2021-ci ildə istehlakçıların son istehlak mallarına xərclədiyi pulun yalnız 48,7 faizi qidaya aid idi. İqtisadçıların fikrincə, ərzaq qiymətlərinin artmasının kökündə inflyasiya dayanır. Mütəxəssislərin fikrincə, ərzaq istehlakı üçün vəsaitin bu cür qeyri-mütənasib bölgüsü Azərbaycan vətəndaşlarının ümumi həyat səviyyəsinə mənfi təsir göstərir, onların digər zəruri ehtiyaclara qənaət etmək imkanlarını məhdudlaşdırır.
İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli deyir ki, ən yoxsul ailələr üçün ərzaq almaq böyük xərcdir və ərzaq qiymətləri onların ərzaq təhlükəsizliyinə birbaşa təsir edir: “2000-ci illərdə Azərbaycanda adambaşına düşən ÜDM-in əhəmiyyətli dərəcədə artmasına baxmayaraq, əhalinin istehlak strukturunda ciddi müsbət dəyişikliklər baş vermədi. Ev təsərrüfatlarının xərclərinin demək olar ki, yarısı ərzaqla bağlıdır. Eyni zamanda, bir ölkədə həyat səviyyəsi nə qədər yüksək olarsa, bu ölkənin əhalisinin ərzağa xərclədiyi resursların payı bir o qədər az olur”.
Diqqətlə araşdıranda məlum olur ki, Azərbaycan vətəndaşları qazandıqları hər 100 manatın 70 manatını istehlak mallarına xərcləyir. Bu xərclərin yarıdan çoxu, yəni 50 manatdan çoxu sırf ərzaq məhsullarının payına düşür.
Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, ərzaqların baha olması təkcə idxaldan asılılığın deyil, həm də yerli kənd təsərrüfatı məhsullarının bahalaşmasının nəticəsidir ki, bu da ilk növbədə fermerlərin bazarlara çıxışının məhdudluğu ilə əlaqələndirilir. Bu vəziyyət məhsulların əhəmiyyətli qiymət artımı ilə istehlakçılara çatmasına səbəb olur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Bakıda qadın ailədaxili mübahisələrdən bezib canına qıydı
Bu gün, 11:15 |
|
|
|
| • İrəvanın sülhə qarşı “hərbi balans” bəhanəsi - Bakıdan reaksiya
Bu gün, 11:13 |
|
|
|
| • Gecə saatlarında Moskvanın mərkəzinə texnika yeridildi... - FOTO
Bu gün, 11:07 |
|
|
|
| • İctimai TV-yə yeni direktor müavini təyin edilib - ƏMR
Bu gün, 11:00 |
|
|
|
| • Qazimizin ürəkparçalayan halı: Dövlətimiz onu xilas etməlidir - VİDEO
Bu gün, 10:59 |
|
|
|
| • Fazili Mustafaya sui-qəsd etmək istəyən şəxs dövlət orqanlarına girib hamını güllələmək istədiyini açıqlayıb - BUNLARIN BEYİNLƏRİ ÇÜRÜYÜB...
Bu gün, 10:54 |
|
|
|
| • Çin də Zəngəzur üçün qollarını çırmaladı - ABŞ-dən həmlə gecikmədi
Bu gün, 10:53 |
|
|
|
| • "Bakcell"in Bulvarda innovasiyalarla dolu tədbiri baş tutdu - FOTO
Bu gün, 10:52 |
|
|
|
| • «Şərqi Zəngəzur»da tenderləri kimlər udur? – Bir şirkət 55 milyon manatlıq sifariş alıb
Bu gün, 10:44 |
|
|
|
| • Yeni direktor köçkün müəllimi işdən çıxardı - 285 saylı məktəbdə qalmaqal
Bu gün, 10:31 |
|
|
|
| • Azərbaycan üçün kritik tarix - gələn ilin ilk aylarında...
Bu gün, 10:26 |
|
|
|
| • SDU-nun rektor müşaviri o oldu - FOTO
Bu gün, 10:22 |
|
|
|
| • Ermənistan MN etiraz aksiyasındakı hərbi geyimli şəxslərin kimliyini araşdırır - “Telegram”
Bu gün, 10:18 |
|
|
|
| • İşçilərin bu gəlirləri də vergidən azad olunmalıdır... - Ekspert danışır...
Bu gün, 10:16 |
|
|
|
| • “Azəriqaz”da ƏCAİB-QƏRAİB İŞLƏR... - AXI NİYƏ?
Bu gün, 10:13 |
|
|
|
| • Dövlət Xidməti Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin tenderini ləğv etdi
Bu gün, 09:59 |
|
|
|
| • Yevlaxın YARITMAZ BAŞÇISI... - BU NƏDİ BELƏ?!
Bu gün, 09:57 |
|
|
|
| • "Özünü “azərbaycanlı” adlandıran bir qrup vətən xaini iç üzünü açıb göstərdi" - deputat
Bu gün, 09:53 |
|
|
|
| • Xankəndidə silah və sursatlar aşkarlanıb
Bu gün, 09:45 |
|
|
|
| • Nərimanovda “Yaşıl dünya ili”nə qarşı cinayət – bələdiyyə sədri ağacları MƏHV ETDİ
Bu gün, 09:44 |
|
|
|
| • Azərbaycan Ordusunda keçirilən komanda-qərargah təlimləri başa çatıb
Bu gün, 09:39 |
|
|
|
| • “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” - MƏQALƏ
Bu gün, 09:35 |
|
|
|
| • Ermənistanda 20 hərbçi Qazaxın kəndlərinin qaytarılmasına etiraz edənlərə qoşuldu? - VİDEO
Bu gün, 09:31 |
|
|
|
| • Bakı son şərtləri masaya qoydu: Sülh üçün iki prinsip qaldı – Kritik gəlişmə
Bu gün, 09:30 |
|
|
|
| • Şuşaya gəlib separatçılara dəstək verən Rusiya milyarderinin ailəsi dağıldı... - FOTO
Bu gün, 09:27 |
|
|
|
| • Rusiyadan Azərbaycana kəsim üçün gətirilən əti monopoliyada saxlayan kimlərdi?.. - VİDEO
Bu gün, 09:25 |
|
|
|
| • Qarabağdan çıxarılan “sülhməramlı”lar döyüşmək üçün Avdeyevkaya aparılır?.. - "Dialoq" nəşri
Bu gün, 09:24 |
|
|
|
| • Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsində TENDER-MENDER OYUNLARI - ÖZBAŞINA QALIBLAR...
Bu gün, 09:22 |
|
|
|
| • Güney Qafqazdakı ən böyük gərginliyə Berlində NÖQTƏ QOYULA BİLƏRMİ? - ŞƏRH
Bu gün, 09:16 |
|
|
|
| • "Tələbə Baş nazir də gördük..." - Naxçıvanda NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 09:13 |
|
|
|
| • "Avropa Parlamentinin mötəbər bir qurum kimi rolunu tamamilə heçə endirir" - deputat
Bu gün, 09:10 |
|
|
|
| • Tanınmış hakimə ağır itki üz verib
Bu gün, 09:09 |
|
|
|
| • "Belə şəffaf mühitdə işə qəbul olunan direktor artıq başa düşür ki..." - Ekspert danışır...
Bu gün, 09:05 |
|
|
|
| • Xalq artistinin qızının firması məhkəməyə verildi
Bu gün, 09:02 |
|
|
|
| • Mənə intim təkliflər edib, əmr verirlər - Faiq Ağayev
Bu gün, 08:59 |
|
|
|
| • Ermənistanın gələcəyini Azərbaycan həll edəcək - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 08:58 |
|
|
|
| • Paşinyanın sülh yolunda REVANŞİST ƏNGƏLİ... - KEÇƏ BİLƏCƏKMİ?
Bu gün, 08:56 |
|
|
|
| • Bakı və İrəvan Astanada nəyə razılaşacaq? - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 08:54 |
|
|
|
| • “Rusiya Cənubi Qafqazda davamlı sülh vəziyyətinin yaranmasının qarşısını almağa çalışır” - FAKT BUDUR!
Bu gün, 08:54 |
|
|
|
| • Sələmə pul götürdü... başına gəlməyən oyun qalmadı... - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 08:52 |
|
|
|
| • Nə qədər ki, regionda sabitlik tam bərpa olunmayıb... - AKTUAL
Bu gün, 08:51 |
|
|
|
| • Rusiya “üçtərəfli bəyanat” deyib durur, amma qatar sürtələ uzaqlaşır - Bir razılaşmanın izi ilə – adı var, özü yoxdur
Bu gün, 08:50 |
|
|
|
| • Dehlidən Moskvaya zərbə: ən böyük xarici silah bazarı müharibənin qurbanı oldu - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 08:48 |
|
|
|
| • Salyanda avtomobil oğurlayan şəxsin digər cinayət əməllərinin üstü də açılıb
Bu gün, 08:47 |
|
|
|
| • Vasif Talıbovun kadrlarına cinayət işi açılır - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 08:42 |
|
|
|
| • Zərdabda narkotiklərin dövriyyəsi ilə məşğul olan şəxs saxlanılıb
Bu gün, 08:30 |
|
|
|
| • “Rasifoğlu” ASC səhmdarlarını - YIĞINCAĞA ÇAĞIRIR
Bu gün, 00:05 |
|
|
|
| • “Azər-Avtonəqliyyat” ASC-də rəhbərlik dəyişəcək - TOPLANTI
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
| • "Azərbaycanın sülhə çağırdığı Ermənistan... asılı olduğu siyasi müttəfiqlərinin təsir dairəsindən çıxa bilmir"
Dünən, 19:02 |
|
|
|
| • Bu il sülh müqaviləsi imzalana bilər? - ŞƏRH
Dünən, 19:00 |
|
|
|
|
